Içerdäki howanyň hapalanmagy näme?

Içerdäki howanyň hapalanmagy, uglerod monoksidi, Aýry-aýry maddalar, üýtgäp durýan organiki birleşmeler, Radon, galyp we ozon ýaly hapalaýjy maddalar we çeşmeler sebäpli döreýän ýapyk howanyň hapalanmagydyr. Açyk howanyň hapalanmagy millionlarça adamyň ünsüni özüne çeken hem bolsa, her gün başdan geçirýän iň erbet howa hili öýleriňizden bolup biler.

-

Içerdäki howanyň hapalanmagy näme?

Töweregimizde gizlenýän belli bir hapalanma bar. Umuman hapalanmak, elbetde, suw ýa-da ses ýaly daşky gurşaw we saglyk nukdaýnazaryndan aýrylmaz bir tarap bolsa-da, köpümiz içerdäki howanyň hapalanmagynyň köp ýyllaryň dowamynda çagalarda we ulularda saglyga birnäçe howp döredendigini bilmeýäris. Aslynda ABŞ-nyň Daşky gurşawy goramak gullugy (EPA) ony sanawda görkezýärdaşky gurşawa abanýan iň gowy bäşligiň biri.

Wagtymyzyň takmynan 90% -ini içerde geçirýäris we içerdäki zyňyndylaryň hem howany hapalaýandygy subut edilen hakykat. Içerki zyňyndylar tebigy ýa-da antropogen bolup biler; olar dem alýan howamyzdan içerki dolanyşyga we belli bir derejede mebel önümlerinden gelip çykýar. Bu zyňyndylar içerdäki howanyň hapalanmagyna getirýär.

Içerdäki howanyň hapalanmagy, uglerod monoksidi, Aýry-aýry maddalar (PM 2.5), üýtgäp durýan organiki birleşmeler (VOC), Radon, galyp we ozon ýaly hapalaýjy maddalar we çeşmeler sebäpli dörän ýapyk howanyň hapalanmagy (ýa-da hapalanmagy).

Her ýyl,Içerdäki howanyň hapalanmagy sebäpli dünýäde dört million töweregi wagtyndan öň ölüm hasaba alyndywe başga-da köpüsi demgysma, ýürek keselleri we rak ýaly kesellerden ejir çekýärler. Hapa ýangyçlaryň we gaty ýangyç peçleriniň ýakylmagy netijesinde ýüze çykýan öý howasynyň hapalanmagy, azot oksidleri, uglerod oksidleri we aýratyn maddalar ýaly howply hapalaýjylary çykarýar. Muny hasam gyzyklandyrýan zat, howanyň hapalanmagy jaýyň içinde ýüze çykdyher ýyl açyk howanyň hapalanmagy sebäpli 500,00 töweregi wagtyndan öň ölüme goşant goşup biler.

Içerdäki howanyň hapalanmagy deňsizlik we garyplyk bilen çuňňur baglanyşyklydyr. Sagdyn gurşaw ahalkyň konstitusion hukugy. Muňa garamazdan, hapa ýangyç çeşmelerini ulanýan we Afrika, Latyn Amerikasy we Aziýa ýurtlary ýaly dünýäniň iň garyp ýurtlarynda ýaşaýan takmynan üç milliard adam bar. Mundan başga-da, içerde ulanylýan bar bolan tehnologiýalar we ýangyçlar eýýäm uly töwekgelçilikleri döredýär. Kerosiniň ýanmagy we iýilmegi ýaly şikesler, bularyň hemmesi yşyklandyryş, nahar bişirmek we beýleki maksatlar üçin ulanylýan öý energiýasy bilen baglanyşyklydyr.

Bu gizlin hapalanma barada aýdylanda bar bolan deňsizlik hem bar. Aýallaryň we gyzlaryň, öýüň içinde has köp wagt geçirmegi sebäpli iň köp täsir edýändigi mälimdir. Şoňa göräBütindünýä Saglyk Guramasy tarapyndan 2016-njy ýylda geçirilen derňew, haram ýangyja bagly maşgalalardaky gyzlar her hepde 20 sagat töweregi odun ýa-da suw ýygnaýarlar; bu, arassa ýangyçdan peýdalanýan hojalyklar bilen deňeşdirilende, erkek kärdeşleri bilen deňeşdirilende, olaryň oňaýsyz ýagdaýdadygyny aňladýar.

Onda içerdäki howanyň hapalanmagy howanyň üýtgemegi bilen nähili baglanyşykda?

Gara kömür (sogan diýlip hem atlandyrylýar) we metan - has güýçli parnik gazy kömürturşy gazydyr - öýlerde netijesiz ýanmak netijesinde çykýan howanyň üýtgemegine goşant goşýan güýçli hapalaýjydyr. Öý naharlary we ýyladyş enjamlary, kömür briketlerini, agaç peçleri we adaty bişirmek enjamlaryny ulanmagy öz içine alýan gara uglerodyň iň ýokary çeşmesini emele getirýär. Mundan başga-da, gara uglerod kömürturşy gazyndan has güýçli ýylylyk täsirine eýe; massa birligine uglerod dioksidinden 460 -1,500 esse güýçli.

Howanyň üýtgemegi, içerde dem alýan howamyza hem täsir edip biler. Kömürturşy gazynyň derejesiniň ýokarlanmagy we temperaturanyň ýokarlanmagy, içerdäki giňişliklere aralaşyp bilýän açyk allergen konsentrasiýalaryny döredip biler. Soňky onýyllyklarda aşa howa hadysalary, çyglylygy ýokarlandyrmak arkaly içerdäki howanyň hilini peseltdi, bu bolsa tozan, galyndy we bakteriýalaryň köpelmegine sebäp bolýar.

Içerdäki howanyň hapalanmagy, “içerdäki howanyň hiline” getirýär. Içerdäki howanyň hili (IAQ) binalaryň we desgalaryň içindäki we töweregindäki howanyň hiline degişlidir we binanyň ýaşaýjylarynyň saglygyna, rahatlygyna we abadançylygyna degişlidir. Jemläp aýtsak, içerdäki howanyň hili jaýyň hapalanmagy bilen kesgitlenýär. Şonuň üçin IAQ-ny çözmek we gowulaşdyrmak, içerdäki howanyň hapalanmagynyň çeşmelerine garşy göreşmekdir.

Şeýle hem halap bilersiňiz:Dünýädäki iň hapa 15 şäher

Içerdäki howanyň hapalanmagyny azaltmagyň ýollary

Ilki bilen, öý hojalygynyň hapalanmagy gowy derejede öňüni alyp boljak bir zat. Hemmämiz öýlerimizde nahar bişirýändigimiz sebäpli, biogaz, etanol we beýleki täzelenip bilýän energiýa çeşmeleri ýaly arassa ýangyçlary ulanmak, elbetde, bir ädim öňe gidip biler. Mundan başga-da, tokaýyň zaýalanmagynyň azalmagy we ýaşaýyş ýerleriniň ýitmegi - biomassanyň we beýleki agaç çeşmeleriniň ornuny tutmak bolar, bu hem global howanyň üýtgemeginiň möhüm meselesini çözüp biler.

Üsti bilenHowa we arassa howa koalisiýasyBirleşen Milletler Guramasynyň Daşky Gurşaw Maksatnamasy (UNEP), şeýle hem howanyň hilini gowulandyryp, howany hapalaýanlary azaldyp biljek we şol bir wagtyň özünde ekologiki, sosial we ykdysady peýdalaryň ähmiýetini öňe sürüp biljek arassa energiýa çeşmelerini we tehnologiýalaryny kabul etmegi ileri tutmak üçin çäreleri gördi. . Hökümetleriň, guramalaryň, ylmy guramalaryň, kärhanalaryň we raýat jemgyýeti guramalarynyň bu meýletin hyzmatdaşlygy howanyň hilini çözmek we gysga möhletli howany hapalaýjy maddalary (SLCP) azaltmak arkaly obeer şaryny goramak üçin döredilen başlangyçlardan gelip çykdy.

Bütindünýä saglygy goraýyş guramasy seminarlar we göni geňeşmeler arkaly ýurtda we sebit derejesinde howanyň hapalanmagy baradaky habardarlygy ýokarlandyrýar. Olar döretdilerArassa öý energiýa çözgütleri gurallary (CHEST), öý energiýasynyň ulanylyşy bilen baglanyşykly prosesleri taslamak, ulanmak we gözegçilik etmek üçin öý energiýasy çözgütleri we jemgyýetçilik saglygy meseleleri boýunça işleýän gyzyklanýan taraplary kesgitlemek üçin maglumat we çeşmeler ammary.

Aýry-aýry derejelerde öýlerimizde arassa howany üpjün etmegiň usullary bar. Habarlylygyň möhümdigi şübhesizdir. Köpümiz öýlerimizden hapalanmagyň çeşmesini syýa, printerler, halylar, mebel, nahar bişirmek üçin enjamlar we ş.m. öwrenmelidiris we düşünmelidiris.

Öýde ulanýan howa sowadyjylary barlaň. Köpümiz öýlerimizi yssyz we myhmansöýer saklamaga meýilli bolsak-da, bularyň käbiri hapalanma çeşmesi bolup biler. Has takygy, limoneni öz içine alýan howa sowadyjylaryň ulanylyşyny azaldyň;bu VOK-laryň çeşmesi bolup biler. Howa çalşygy iň möhümdir. Degişli wagtlar üçin penjirelerimizi açmak, kepillendirilen we täsirli howa süzgüçlerini we işleýiş janköýerlerini ulanmak bilen başlamak aňsat. Içerdäki howanyň hilini dolandyrýan dürli parametrlere düşünmek üçin esasanam ofislerde we uly ýaşaýyş ýerlerinde howanyň hiline baha bermegi göz öňünde tutuň. Şeýle hem, ýagyşdan soň turbalaryň syzmagy we penjire çarçuwalaryny yzygiderli barlamak çygly we galybyň ösmeginiň öňüni alyp biler. Bu, çyglylygy ýygnamak ähtimallygy bolan ýerlerde çyglylyk derejesini 30% -50% arasynda saklamagy aňladýar.

Içerdäki howanyň hili we hapalanmagy, äsgerilmeýän we ýykylýan iki düşünje. Mindöne dogry pikirlenýän we sagdyn durmuş ýörelgesi bilen, hatda öýlerimizde-de üýtgemäge uýgunlaşyp bileris. Bu, özümiz we çagalarymyz üçin has arassa howany we dem alýan gurşawy döredip biler we öz gezeginde has howpsuz ýaşamaga sebäp bolup biler.

Earth.org sahypasyndan.