Häzirki zaman ösen dünýäde howanyň hapalanmagy adamyň saglygyna möhüm howp salýandygy sebäpli howanyň hiline gözegçilik etmek has möhümdi. Howanyň hiline netijeli gözegçilik etmek we gowulandyrmak üçin hünärmenler bäş esasy görkezijini seljerýärler:kömürturşy gazy (CO2),temperatura we çyglylyk,üýtgäp durýan organiki birleşmeler (VOC),formaldegid, webölejik maddalary (PM). Bu makala, hapalanmagy azaltmak we daşky gurşawyň şertlerini gowulandyrmak üçin strategiýalary hödürlemek bilen howanyň hiline we ilatyň saglygyna edýän täsirlerini öwrenýär.
1.Uglerod dioksidi (CO2)- Iki ýüzli gylyç
Gysgaça syn:
CO2 daşky gurşawda tebigy reňksiz, yssyz gazdyr. Onuň çeşmeleri gazylyp alynýan ýangyjyň ýanmagyndan we önümçilik proseslerinden başlap, adam we haýwanlaryň dem alşyna çenli. Içerki ýapyk ýerlerde, howa çalşygynyň çäkliligi we ýokary tutmagy sebäpli köplenç CO2 konsentrasiýasy ýokarlanýar.
Möhümi:
CO2 derejesiniň pesligi zyýansyz bolsa-da, aşa köp konsentrasiýa kislorody çalşyp, kelleagyry, ýadawlyk we fokusyň bozulmagy ýaly alamatlara sebäp bolup biler. Parnik gazy hökmünde CO2 global ýylylyga, howanyň üýtgemegine we aşa howa hadysalaryna goşant goşýar. CO2 derejesine gözegçilik etmek adamyň saglygyna we daşky gurşawa peýdalydyr.
2.Temperatura we çyglylyk- Saglyk üçin daşky gurşaw kadalaşdyryjylary
Gysgaça syn:
Temperatura howanyň ýylylygyny görkezýär, çyglylyk çyglylygy ölçýär. Bularyň ikisi hem jaýyň rahatlygyna we howanyň hiline ep-esli derejede täsir edýär.
Möhümi:
Iň amatly temperatura we çyglylyk derejesi, temperaturany kadalaşdyrmak we dem alyş gidrasiýasy ýaly beden funksiýalaryny goldaýar. Şeýle-de bolsa, aşa aşa yssy ýa-da dem alyş ýokançlyklary ýaly saglyk meselelerine sebäp bolup biler. Mundan başga-da, ýokary temperatura we çyglylyk formaldegid ýaly zyýanly maddalaryň çykmagyna kömek edýär, howanyň hapalanmagy töwekgelçiligini ýokarlandyrýar. Rahatlyk we hapalanmagy azaltmak üçin degişli temperaturany we çyglylygy saklamak möhümdir.
3.Üýtgäp durýan organiki birleşmeler (VOC)- Içerdäki gizlin hapalaýjy maddalar
Gysgaça syn:
VOK-lar köplenç boýagdan, mebellerden we gurluşyk materiallaryndan çykýan benzol we toluen ýaly uglerod esasly himiki maddalar. Olaryň üýtgemegi, içerdäki howada aňsat ýaýramaga mümkinçilik berýär.
Möhümi:
WOK-a uzak wagtlap täsir etmek kelle agyry, ýürek bulanma, bagyr we böwrek zeperlenmegine, newrologiki näsazlyklara we hatda rak keseline sebäp bolup biler. VOC konsentrasiýalaryna gözegçilik etmek ýaşaýjylaryň saglygyny goramak we içerdäki howanyň hilini ýokarlandyrmak üçin möhümdir.
4.Formaldegid (HCHO)- Görünmeýän howp
Gysgaça syn:
Formaldegid, ysly reňksiz gaz, köplenç gurluşyk materiallarynda, mebellerde we ýelimlerde bolýar. Zäherli we kanserogen aýratynlyklary sebäpli içerdäki howany hapalaýjydyr.
Möhümi:
Formaldegidiň pes konsentrasiýasy hem gözleri, burunlary we bokurdagy gaharlandyryp, rahatsyzlyga we dem alyş kesellerine sebäp bolup biler. Formaldegidiň derejesine gözegçilik etmek we peseltmek, içerde howpsuz gurşawy üpjün etmek üçin zerurdyr.
5.Aýratyn mesele (PM)- Öňdebaryjy howany hapalaýjy
Gysgaça syn:
PM10 we PM2.5 ýaly aýratyn maddalar howadaky asylan gaty ýa-da suwuk bölejiklerden durýar. Çeşmeler senagat zyňyndylaryny, ulagyň tükenmegini we gurluşyk işlerini öz içine alýar.
Möhümi:
PM, esasanam PM2.5, öýkenlere we gana çuňňur aralaşyp, dem alyş meselelerine, ýürek-damar kesellerine we hatda rak keseline sebäp bolup biler. PM derejesini peseltmek şäher ýerlerinde saglygy goramak we görnükliligi ýokarlandyrmak üçin möhümdir.
Howanyň hiline gözegçilik etmegiň ähmiýeti
01、Saglygy goramak:Gözegçilik, saglyk töwekgelçiligini azaltmak üçin öz wagtynda çäreleri görmäge mümkinçilik berýän hapalaýjy derejeleri kesgitleýär.
02、Hapalanmaga gözegçilik etmek:Maglumatlar arassa energiýa kabul etmek we daşky gurşaw kadalaryny güýçlendirmek ýaly maksatly çäreleri goldaýar.
03、Gözlegleri ösdürmek:Gözegçilik hapalanmagyň usullaryny öwrenmek, mitigasiýa tehnologiýalaryny gowulandyrmak we syýasatlary habar bermek üçin maglumatlary berýär.
04、Durnukly ösüşi höweslendirmek:Arassa howa, ykdysady ösüşi güýçlendirmek bilen bir hatarda zehinleri we maýa goýumlaryny özüne çekip, şäheriň ýaşaýyş ukybyny ýokarlandyrýar.
Howanyň hilini ýokarlandyrmak üçin bäş esasy çäre
01、CO2 zyňyndylaryny azaltmak:
- Gün we ýel ýaly täzelenýän energiýa çeşmelerine geçiş.
- Önümçilikde we gündelik ulanylanda energiýa netijeliligini ýokarlandyrmak.
- Resurslaryň isrip edilmegini azaltmak üçin tegelek ykdysadyýet tejribesini kabul ediň.
02、Temperatura we çyglylyga gözegçilik:
- Iň amatly derejäni saklamak üçin kondisioner we suwsuzlandyryjylary ulanyň.
- Tebigy howa çalşygy üçin gurluşyk dizaýnlaryny güýçlendiriň.
03、Aşaky VOC we Formaldegid derejeleri:
- Gurluşyk we abatlaýyş işlerinde pes VOC materiallaryny saýlaň.
- Içerdäki ýygnanmagy azaltmak üçin howa çalşygyny ýokarlandyryň ýa-da howa arassalaýjylaryny ulanyň.
05、Aýratyn meseläni azaldyň:
- Arassa ýanmak tehnologiýalaryny ornaşdyryň.
- Gurluşyk meýdançasynyň tozan we ýol zyňyndylaryny kadalaşdyryň.
06、Howanyň hiline yzygiderli gözegçilik:
- Zyýanly maddalary derrew tapmak üçin gözegçilik enjamlaryny ulanyň.
- Umumy ýerlerde sagdyn howany saklamaga jemgyýetçiligiň gatnaşmagyny höweslendiriň.
Howanyň hilini ýokarlandyrmak üçin bäş esasy çäre
Howanyň hilini ýokarlandyrmak, hapalaýjylara gözegçilik etmekden başlap, durnukly tejribäni kabul etmeklige çenli köpçülikleýin tagallalary talap edýär. Arassa howa diňe bir ilatyň saglygyny goramak bilen çäklenmän, ekologiki deňagramlylygy we uzak möhletleýin ykdysady ösüşi hem üpjün edýär.
Iş wagty: -20anwar-22-2025